Σημειωνεται η απουσια του Κοσμα
Η σημερινη συζητηση ξεκινησε, μετα την ειωθυϊα πελαγοδρομηση στα πολιτικα, με τα του αει επερχομενου γηρατος.
Ο Γιωργος εκφραζει την αισθηση σοκ που προκαλειται όταν καποιος συνειδητοποιει τις μειωμενες σε σχεση με το παρελθον δυνατοτητες του.
Ο Νακης δηλωνει ότι μετα από παρα πολλα χρονια εξοδων του κάθε βραδυ σε μερη όπως ο Φοιβος ή η ViaVeneto, για πρωτη φορα εδώ και 25 μερες δεν βγαινει κάθε βραδυ. Αντιλαμβανεται την καποια κουραση που του προκαλει και αποφασιζει να μεινει σπιτι αποδεχομενος την μεταβολη του.
Εγω προτεινω ότι η αισθηση σοκ είναι η αποτομη αισθηση απωλειας. Που υποχρεωτικα σου φερνει στο μυαλο το «μη είναι», δηλαδη τελικα τον θανατο. Ακομη κι αν αυτή η συνειδητοποιηση δεν γινει, η γενικοτητα της απωλειας είναι ο θανατος. Επομενως μπορουμε να δουμε αυτή την μειωμενη λογω γηρατος ικανοτητα σε οποιονδηποτε τομεα σαν μια αντιμετωπιση του θανατου. Και υπενθυμιζω την γνωστη πενταδα anger, denial, bargaining, depression and acceptance.
Παρατηρω ότι αν καταφερω να διατρεξω γρηγορα τα σταδια και παω στην αποδοχη, τοτε ως μονο μου προβλημα παραμενει η αντικειμενικη μειωση. Αν όμως σταματησω πρν την αποδοχη, εκτος απ αυτή την μειωση εχω και τα αρνητικα συναισθηματα που καθοριζονται απ το σταδιο οπου εχω ξεμεινει.
Ο Γιωργος αντιτεινει ότι η αποδοχη ισως δεν είναι η προτιμητεα λυση, μια και εχουμε μια φυσικη ροπη προς την υγεια, που στο κατω κατω είναι και θεολογικα αποδεκτη σταση μια και ο Χριστος θεραπευει ασθενειες. Αρα η μειωση είναι μη φυσικη και πρεπει να την αρνουμεθα.
Εγω αντιπροτεινω ότι αν δεχθω αυτή την προταση μονο, είναι σαν να θεωρω ότι το γηρας δεν είναι εργο θεου. Επομενως πρεπει να το αποδεχθω, και μαλιστα ως δωρο. Δηλαδη ο Θεος με εφοδιαζει με υγεια, και μου δινει τα πρωτα χρονια της ζωης μου μια φυσικη αυξηση δυναμεων. Ετσι ερχομαι σε μια κατασταση αναγνωρισης του καλλους, της ισχυος κλπ. Όμως αυτή η αυξηση είναι απλως εικονα μιας ουσιωδεστερης αυξησης που είναι η πνευματικη μου προκοπη. Και αντιλαμβανομαι ότι παρα τα εμποδια, τωρα βλεπω τα πραγματα πολύ πιο ομορφα απ ότι τα εβλεπα σε νεαρες ηλικιες. Παρα το ότι ακουω λιγοτερες συχνοτητες από νεος, ακουω καλυτερα τους ηχους, δηλαδη την μουσικη τους.
Επομενως ο Θεος μας δινει αυτή την μειωση ως δωρο ακριβως για να μετακινησουμε την εστιαση μας απ την σαρκα στο πνευμα. Κι αυτό είναι δωρο, είναι ο απλουστερος (και ηπιωτατος, αν σκεφτει κανεις ότι στον μεσο ανθρωπο αυτά συμβαινουν πολύ σταδιακα) δρομος για να αντιληφθουμε το πνευμα. Και όταν γινουμε οσο πνευμα είναι δυνατον να γινουμε, με οσο το δυνατον λιγοτερη υλη, τοτε θα μας δοθει το δωρο της χαριτος, θα γινουμε ολοι πνευμα, και το δωρο της υλης, μια και η σαρκα μας θα αποκτησει κι αυτή πνευματικοτητα, θα είναι το πραγματικο μας σωμα κι όχι οι δερματινοι χιτωνες.
Ο Γιωργος προτεινει ότι αυτό εικονιζεται θαυμασια απ την εικονα του ταφου του Χριστου που είναι παμφωτος. Ότι αυτή η «νεκρη» υλη ζωοποιειται, πνευματουται και γινεται φως. Παρατηρει όμως ότι μια τετοια σταση ισως είναι δυσκολο να υιοθετηθει.
Του αντιπροτεινω ότι δεν χρειαζεται να εχουμε συνεχως μια πληρη συναισθηση των δωρων, που η ευτελεια μας δεν μας επιτρεπει να δουμε. Αρκει να εχουμε την σταση του καλου ληστη, που χωρις να μετανοει για ότι εκανε, αναγνωριζει και συνειδητοποιει ότι η δικη του σταση τον φερνει στον πονο και τον θανατο, κι ότι αντιθετως η σταση του Χριστου είναι η οδος, δηλαδη αντιστοιχως ότι δεχομαστε ότι όλη η ζωη είναι δωρο, ανεξαρτητα απ το αν δεν το αντιλαμβανομαστε ή και υποθετουμε σε καποιες στιγμες ότι είναι βασανιστηριο.
Ο Γιωργος λεει ότι οι δυσκολιες είναι πολύ μεγαλες, διοτι καμια φορα οι νοητικες διαδρομες μας είναι εξαιρετικα περιπλοκες κι αυτό δεν σχετιζεται απ την αναπτυξη της λογικης ή της ευφυιας του καθενος μας. Συμφωνω λεγοντας ότι ο ευφυεστερος ανθρωπος εχει να αντιμετωπισει ευφυεστερο αντιπαλο, τον εαυτο του. Κι αν κανει λαθος, τα πραγματα είναι πιο δυσκολα για τον ευφυεστερο, γιατι απομακρυνεται απ την επικοινωνια με πολλους ανθρωπους απ τους οποιους καταφερνει να αποκρυπτεται. Αρα χανει τις εξωτερικες βοηθειες.
Ο Αντωνης παρεμβαινει και μιλαει για τρεις θανατους, Του πατερα, της μητερας και του σκυλου του. Και παρατηρει ότι την πρωτη φορα η αντιμετωπιση ηταν χαοτικη, ισως θυμωμενη κλπ. Τις επομενες όμως δυο φορες, εβλεπε την μητερα του αλλα και τον σκυλο του να βλεπουν τον επερχομενο θανατο, να τον αναγνωριζουν και να τον αποδεχονται. Και αναγνωριζει την διαφορα στασης του, και βλεπει οτι αυτή οφειλεται στο δωρο του Θεου – που μπορει να είναι και ο θανατος αγαπημενου προσωπου ή υπαρξης, και μπορει να είναι δωρο και γα τον θνησκοντα.
Με τον Γιωργο συμφωνουμε ότι αυτό αποτελει ηδη το βημα που φερνει τον Αντωνη στη θεση του ληστη.
Ο Αντωνης συνεχιζει και μας μιλαει για την αναλυση των 5 σταδιων. Μας λεει ένα περιστατικο οπου καποιος τον ρωτησε αν παρακολουθει την καρδια του, προταση την οποια αμεσως δηλωνει ότι την αντεληφθη ως προτροπη παρακολουθησης της ψυχης του. Προχωραει λεγοντας ότι παρακολουθει την σκεψη του κι αυτό τον εισαγει στον δρομο που συζηταμε.
Λεω στον Αντωνη ότι χωρις να ξερω ποιος ηταν ο ανθρωπος και ποιες οι ιδεες και οι προθεσεις του, θα ελεγα ότι αυτό που του ειπε είναι σωστο κυριολεκτικα. Ότι θα μπορουσε αυτή την κουβεντα να την ακουσει από Χριστιανο μοναχο, ο οποιος θα εννοουσε την καρδια του. Και ότι αυτό θα ηταν ένα δωρο, ένα shortcut προς την παρακολουθηση των σκεψεων και των συναισθηματων του. Και συνεχιζω λεγοντας ότι η δικη μου εμπειρια, σε εποχες καλυτερες, είναι ότι οντως η καρδια αντιδρα με απλουστατο τροπο οδηγωντας σε στο καλο ή στο κακο. Αρκει να την παρατηρεις.
Ο Γιωργος παρατηρει ότι είναι ενδεχομενο μια τετοια τροπη της σκεψης να βιαζει την μοναδικοτητα του καθενος, μια και προτεινει – αρα ενδεχομενως επιβαλλει – κοινο δρομο δρασης και σκεψης.
Αντιπροτεινω ότι η διαφορετικοτητα μας δεν σημαινει καθολου ότι δεν ειμαστε και ομοιοι. Κι επομενως αν κατι συμβαινει σε ένα συμβαινει σε ολους, ενδεχομενως από διαφορετικες διαδρομες και διαφορετικες ιεραρχησεις. Παντως μια σειρα βηματων θα πρεπει να είναι κοινη, και σκοπιμο είναι χωρις να βιαζουμε, να προσπαθουμε να επικοινωνουμε, εστω κι αν καποιες φορες λεμε τα ιδια αλλα σκεπτομαστε διαφορετικα, γιατι η επικοινωνια είναι εκεινη που μας παρεχει τελικως το δωρο.
Λεω λοιπον στον Αντωνη ότι θαθελα να τον ρωτησω καποια πραγματα για να δουμε αν πραγματικα θα μπορουσε ναχει δικιο ο υποθετικος Χριστιανος μοναχος. Και τον ρωταω αν μεσα στην ψυχη που παρατηρει, συμπεριλαμβανει τα συναισθηματα. Η απαντηση του, απολυτως αβιαστη, όπως και οι επομενες, είναι αμεση και καταφατικη. Συσχετιζοντας το θεμα με το σοκ και το πρωτο συναισθημα, τον θυμο, τον ρωταω αν μεσα στην παρακολουθηση των συναισθηματων περιλαμβανει και την παρατηρηση του θυμου. Παλι ο Αντωνης λεει ναι. Τον ρωταω αν η παρατηρηση αυτή σχετιζεται και με τις μεταβολες στο σωμα του, και παλι συμφωνει. Και τελικως τον ρωταω αν αυτό περιλαμβανει και αισθηματα στον τοπο της υλικης καρδιας και λεει παλι ναι. Επομενως συμπεραινω ότι κι αυτος περναει απ την παρατηρηση της καρδιας, και το ότι του το υπεδειξε ο τυπακος είναι δωρο. Και ότι μου το λεει εμενα είναι κι αυτό δωρο, προς εμενα. Στο βαθμο που ο Αντωνης δεν το συνειδητοποιει, είναι απλως ο μεταφορευς του δωρου του Θεου. Αλλα η συνειδητοποιηση του, τον κανει να μετεχει του δωρου.
Προφανως η δικη μου οπτικη χρειαζεται και τις οπτικες του Γιωργου και του Αντωνη για να συμπληρωθει.
Η σημερινη συζητηση ξεκινησε, μετα την ειωθυϊα πελαγοδρομηση στα πολιτικα, με τα του αει επερχομενου γηρατος.
Ο Γιωργος εκφραζει την αισθηση σοκ που προκαλειται όταν καποιος συνειδητοποιει τις μειωμενες σε σχεση με το παρελθον δυνατοτητες του.
Ο Νακης δηλωνει ότι μετα από παρα πολλα χρονια εξοδων του κάθε βραδυ σε μερη όπως ο Φοιβος ή η ViaVeneto, για πρωτη φορα εδώ και 25 μερες δεν βγαινει κάθε βραδυ. Αντιλαμβανεται την καποια κουραση που του προκαλει και αποφασιζει να μεινει σπιτι αποδεχομενος την μεταβολη του.
Εγω προτεινω ότι η αισθηση σοκ είναι η αποτομη αισθηση απωλειας. Που υποχρεωτικα σου φερνει στο μυαλο το «μη είναι», δηλαδη τελικα τον θανατο. Ακομη κι αν αυτή η συνειδητοποιηση δεν γινει, η γενικοτητα της απωλειας είναι ο θανατος. Επομενως μπορουμε να δουμε αυτή την μειωμενη λογω γηρατος ικανοτητα σε οποιονδηποτε τομεα σαν μια αντιμετωπιση του θανατου. Και υπενθυμιζω την γνωστη πενταδα anger, denial, bargaining, depression and acceptance.
Παρατηρω ότι αν καταφερω να διατρεξω γρηγορα τα σταδια και παω στην αποδοχη, τοτε ως μονο μου προβλημα παραμενει η αντικειμενικη μειωση. Αν όμως σταματησω πρν την αποδοχη, εκτος απ αυτή την μειωση εχω και τα αρνητικα συναισθηματα που καθοριζονται απ το σταδιο οπου εχω ξεμεινει.
Ο Γιωργος αντιτεινει ότι η αποδοχη ισως δεν είναι η προτιμητεα λυση, μια και εχουμε μια φυσικη ροπη προς την υγεια, που στο κατω κατω είναι και θεολογικα αποδεκτη σταση μια και ο Χριστος θεραπευει ασθενειες. Αρα η μειωση είναι μη φυσικη και πρεπει να την αρνουμεθα.
Εγω αντιπροτεινω ότι αν δεχθω αυτή την προταση μονο, είναι σαν να θεωρω ότι το γηρας δεν είναι εργο θεου. Επομενως πρεπει να το αποδεχθω, και μαλιστα ως δωρο. Δηλαδη ο Θεος με εφοδιαζει με υγεια, και μου δινει τα πρωτα χρονια της ζωης μου μια φυσικη αυξηση δυναμεων. Ετσι ερχομαι σε μια κατασταση αναγνωρισης του καλλους, της ισχυος κλπ. Όμως αυτή η αυξηση είναι απλως εικονα μιας ουσιωδεστερης αυξησης που είναι η πνευματικη μου προκοπη. Και αντιλαμβανομαι ότι παρα τα εμποδια, τωρα βλεπω τα πραγματα πολύ πιο ομορφα απ ότι τα εβλεπα σε νεαρες ηλικιες. Παρα το ότι ακουω λιγοτερες συχνοτητες από νεος, ακουω καλυτερα τους ηχους, δηλαδη την μουσικη τους.
Επομενως ο Θεος μας δινει αυτή την μειωση ως δωρο ακριβως για να μετακινησουμε την εστιαση μας απ την σαρκα στο πνευμα. Κι αυτό είναι δωρο, είναι ο απλουστερος (και ηπιωτατος, αν σκεφτει κανεις ότι στον μεσο ανθρωπο αυτά συμβαινουν πολύ σταδιακα) δρομος για να αντιληφθουμε το πνευμα. Και όταν γινουμε οσο πνευμα είναι δυνατον να γινουμε, με οσο το δυνατον λιγοτερη υλη, τοτε θα μας δοθει το δωρο της χαριτος, θα γινουμε ολοι πνευμα, και το δωρο της υλης, μια και η σαρκα μας θα αποκτησει κι αυτή πνευματικοτητα, θα είναι το πραγματικο μας σωμα κι όχι οι δερματινοι χιτωνες.
Ο Γιωργος προτεινει ότι αυτό εικονιζεται θαυμασια απ την εικονα του ταφου του Χριστου που είναι παμφωτος. Ότι αυτή η «νεκρη» υλη ζωοποιειται, πνευματουται και γινεται φως. Παρατηρει όμως ότι μια τετοια σταση ισως είναι δυσκολο να υιοθετηθει.
Του αντιπροτεινω ότι δεν χρειαζεται να εχουμε συνεχως μια πληρη συναισθηση των δωρων, που η ευτελεια μας δεν μας επιτρεπει να δουμε. Αρκει να εχουμε την σταση του καλου ληστη, που χωρις να μετανοει για ότι εκανε, αναγνωριζει και συνειδητοποιει ότι η δικη του σταση τον φερνει στον πονο και τον θανατο, κι ότι αντιθετως η σταση του Χριστου είναι η οδος, δηλαδη αντιστοιχως ότι δεχομαστε ότι όλη η ζωη είναι δωρο, ανεξαρτητα απ το αν δεν το αντιλαμβανομαστε ή και υποθετουμε σε καποιες στιγμες ότι είναι βασανιστηριο.
Ο Γιωργος λεει ότι οι δυσκολιες είναι πολύ μεγαλες, διοτι καμια φορα οι νοητικες διαδρομες μας είναι εξαιρετικα περιπλοκες κι αυτό δεν σχετιζεται απ την αναπτυξη της λογικης ή της ευφυιας του καθενος μας. Συμφωνω λεγοντας ότι ο ευφυεστερος ανθρωπος εχει να αντιμετωπισει ευφυεστερο αντιπαλο, τον εαυτο του. Κι αν κανει λαθος, τα πραγματα είναι πιο δυσκολα για τον ευφυεστερο, γιατι απομακρυνεται απ την επικοινωνια με πολλους ανθρωπους απ τους οποιους καταφερνει να αποκρυπτεται. Αρα χανει τις εξωτερικες βοηθειες.
Ο Αντωνης παρεμβαινει και μιλαει για τρεις θανατους, Του πατερα, της μητερας και του σκυλου του. Και παρατηρει ότι την πρωτη φορα η αντιμετωπιση ηταν χαοτικη, ισως θυμωμενη κλπ. Τις επομενες όμως δυο φορες, εβλεπε την μητερα του αλλα και τον σκυλο του να βλεπουν τον επερχομενο θανατο, να τον αναγνωριζουν και να τον αποδεχονται. Και αναγνωριζει την διαφορα στασης του, και βλεπει οτι αυτή οφειλεται στο δωρο του Θεου – που μπορει να είναι και ο θανατος αγαπημενου προσωπου ή υπαρξης, και μπορει να είναι δωρο και γα τον θνησκοντα.
Με τον Γιωργο συμφωνουμε ότι αυτό αποτελει ηδη το βημα που φερνει τον Αντωνη στη θεση του ληστη.
Ο Αντωνης συνεχιζει και μας μιλαει για την αναλυση των 5 σταδιων. Μας λεει ένα περιστατικο οπου καποιος τον ρωτησε αν παρακολουθει την καρδια του, προταση την οποια αμεσως δηλωνει ότι την αντεληφθη ως προτροπη παρακολουθησης της ψυχης του. Προχωραει λεγοντας ότι παρακολουθει την σκεψη του κι αυτό τον εισαγει στον δρομο που συζηταμε.
Λεω στον Αντωνη ότι χωρις να ξερω ποιος ηταν ο ανθρωπος και ποιες οι ιδεες και οι προθεσεις του, θα ελεγα ότι αυτό που του ειπε είναι σωστο κυριολεκτικα. Ότι θα μπορουσε αυτή την κουβεντα να την ακουσει από Χριστιανο μοναχο, ο οποιος θα εννοουσε την καρδια του. Και ότι αυτό θα ηταν ένα δωρο, ένα shortcut προς την παρακολουθηση των σκεψεων και των συναισθηματων του. Και συνεχιζω λεγοντας ότι η δικη μου εμπειρια, σε εποχες καλυτερες, είναι ότι οντως η καρδια αντιδρα με απλουστατο τροπο οδηγωντας σε στο καλο ή στο κακο. Αρκει να την παρατηρεις.
Ο Γιωργος παρατηρει ότι είναι ενδεχομενο μια τετοια τροπη της σκεψης να βιαζει την μοναδικοτητα του καθενος, μια και προτεινει – αρα ενδεχομενως επιβαλλει – κοινο δρομο δρασης και σκεψης.
Αντιπροτεινω ότι η διαφορετικοτητα μας δεν σημαινει καθολου ότι δεν ειμαστε και ομοιοι. Κι επομενως αν κατι συμβαινει σε ένα συμβαινει σε ολους, ενδεχομενως από διαφορετικες διαδρομες και διαφορετικες ιεραρχησεις. Παντως μια σειρα βηματων θα πρεπει να είναι κοινη, και σκοπιμο είναι χωρις να βιαζουμε, να προσπαθουμε να επικοινωνουμε, εστω κι αν καποιες φορες λεμε τα ιδια αλλα σκεπτομαστε διαφορετικα, γιατι η επικοινωνια είναι εκεινη που μας παρεχει τελικως το δωρο.
Λεω λοιπον στον Αντωνη ότι θαθελα να τον ρωτησω καποια πραγματα για να δουμε αν πραγματικα θα μπορουσε ναχει δικιο ο υποθετικος Χριστιανος μοναχος. Και τον ρωταω αν μεσα στην ψυχη που παρατηρει, συμπεριλαμβανει τα συναισθηματα. Η απαντηση του, απολυτως αβιαστη, όπως και οι επομενες, είναι αμεση και καταφατικη. Συσχετιζοντας το θεμα με το σοκ και το πρωτο συναισθημα, τον θυμο, τον ρωταω αν μεσα στην παρακολουθηση των συναισθηματων περιλαμβανει και την παρατηρηση του θυμου. Παλι ο Αντωνης λεει ναι. Τον ρωταω αν η παρατηρηση αυτή σχετιζεται και με τις μεταβολες στο σωμα του, και παλι συμφωνει. Και τελικως τον ρωταω αν αυτό περιλαμβανει και αισθηματα στον τοπο της υλικης καρδιας και λεει παλι ναι. Επομενως συμπεραινω ότι κι αυτος περναει απ την παρατηρηση της καρδιας, και το ότι του το υπεδειξε ο τυπακος είναι δωρο. Και ότι μου το λεει εμενα είναι κι αυτό δωρο, προς εμενα. Στο βαθμο που ο Αντωνης δεν το συνειδητοποιει, είναι απλως ο μεταφορευς του δωρου του Θεου. Αλλα η συνειδητοποιηση του, τον κανει να μετεχει του δωρου.
Προφανως η δικη μου οπτικη χρειαζεται και τις οπτικες του Γιωργου και του Αντωνη για να συμπληρωθει.